تام ماتانو، طراح و «پدر مزدا میاتا»، درگذشت

یه سری ماشین‌ها هستن که فقط وسیله نقلیه نیستن؛ ماشین‌هایی که اونقدر برای عشق ماشین‌ها و فرهنگ خودرویی مهمن که فقط با شنیدن اسمشون همه چیز دستت میاد. کوروت. موستانگ. وایپر. میاتا. به نظر میاد این اسم‌ها تا ابد زنده می‌مونن.

متأسفانه، با اینکه آدمایی که پشت این افسانه‌ها هستن، خودشون تبدیل به اسطوره می‌شن، ولی اونا تا ابد زنده نمی‌مونن. برای همینه که با قلبی سنگین خبر درگذشت یکی از معماران اصلی اون حس و حال جادویی مزدا میاتا، یعنی تام ماتانو، «پدر میاتا» رو اعلام می‌کنیم. بعد از اینکه باب هال ایده میاتا رو داد، طراح، تسوتومو «تام» ماتانو، یکی از کسایی بود که پیش‌قدم شد تا این رویا رو اواخر دهه ۱۹۸۰ به واقعیت تبدیل کنه. این کار بی‌خطر هم نبود؛ بازار ماشین‌های اسپرت کوچیک دو نفره بعد از اینکه ماشین‌های انگلیسی دهه ۶۰ و ۷۰ از دور خارج شدن، تقریباً از بین رفته بود. با این حال، یه جوری ظاهر جسورانه و دوست‌داشتنی میاتا—که مدیون ماتانو بود—و روحیه خوش‌فرمونش، باعث شد به یکی از محبوب‌ترین ماشین‌های اسپرت تاریخ تبدیل بشه.

مسیر شغلی ماتانو اواسط دهه ۱۹۷۰ از جنرال موتورز استرالیا شروع شد، جایی که قلمش رو تو بخش طراحی هولدن برای سدان تورانا به کار گرفت. بعدش رفت اروپا و اواخر دهه ۷۰ برای بی‌ام‌و و ولوو کار کرد تا اینکه مزدا ازش خواست به عنوان طراح ارشد بخش آمریکای شمالی این شرکت ژاپنی فعالیت کنه. همینجا تو مزدا بود که ماتانو به عنوان طراح یه ماشین اسپرت کوچیک با سقف جمع‌شونده به شهرت رسید—که یکی از اولین پروژه‌هاش تو این شرکت بود. این ماشین خودِ ایده ماشین اسپرت رو دوباره زنده کرد و ما—مشتری‌ها که جای خود—از همون اول عاشقش شدیم. ما میاتا رو روی جلد شماره ژوئیه ۱۹۸۹ مجله‌مون گذاشتیم و روش نوشتیم: «هشدار! این ماشین ممکنه اعتیادآور باشه.» همون موقع گفتیم که این «یه ماشین اسپرت جدی و واقعیه که کلی خاطرات فوق‌العاده از رودسترهای بزرگ و فقید رو زنده می‌کنه.»

با اینکه میاتا به راحتی شناخته‌شده‌ترین کار ماتانوئه، ولی اون روی RX-7 نسل FD هم کار کرد. نسل سوم این ماشین اسپرت با موتور روتاری (چرخشی) بدجوری به یه آپدیت نیاز داشت و ماتانو و یه هنرمند تایوانی به اسم وو-هوانگ چین، یه استایل اغواگر و هدفمند به RX-7 نسل FD دادن که هنوزم، بیشتر از سه دهه بعد از معرفیش، مدرن به نظر میاد. بعد از اون، ماتانو تو سال ۱۹۹۹ به عنوان طراح ارشد شرکت مزدا موتور انتخاب شد و از سال ۲۰۰۲ به عنوان مدیر اجرایی تو دانشکده طراحی صنعتی دانشگاه آکادمی هنر تو سانفرانسیسکو خدمت کرد. اون از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ هم به عنوان معاون طراحی تو شرکت نکست اتوورکس کار می‌کرد.

با پخش شدن خبر درگذشت ماتانو، عشق ماشین‌های میاتا، RX-7 و بقیه ماشین‌بازا و همچنین فعالان صنعت خودرو، شروع کردن به اشتراک گذاشتن داستان‌ها و خاطراتشون. برگزارکننده‌های «گردهمایی میاتا»، که یکی از بزرگترین رویدادهای طرفداران میاتاست، اینطور نوشتن: «ما دل‌شکسته‌ایم که خبر درگذشت تام ماتانو، پدر عزیز میاتا و الهام‌بخش کل جامعه‌مون رو به اشتراک میذاریم. دیدگاه اون بیشتر از یه ماشین به ما داد—به ما دوستی، خاطره و یه خانواده داد که در سراسر جهان گسترده شده.»

جرمی بارنز، سخنگوی سابق مزدا و فعلی میتسوبیشی، خودش یه صاحب میاتای دوآتیشه‌ست. بارنز گفت: «وقت گذروندن با تام همیشه لذت‌بخش بود. من خیلی خوش‌شانسم که شخصاً اون رو می‌شناختم، کلی رویداد و شام باهاش بودم و یه کم بیشتر از شخصیت عمومی‌اش، از چیزایی که براش مهم بود خبر داشتم. یه مرد بزرگ بود، خیلی زود رفت.»

رابرت دیویس، معاون ارشد بازنشسته مزدا، گفت: «مهارت تام به عنوان یه طراح، فقط زیر سایه مهربونیش قرار می‌گرفت. یه عشق ماشین واقعی و یه جنتلمن.»

جان دونان، رئیس IMSA که قبلاً مدیر بخش موتوراسپرت مزدا بود، به موتورترند گفت: «تو تاریخ یه وقتایی بوده که کلمه «افسانه» سرسری استفاده شده. اما در مورد تام ماتانو، این برای من مناسب‌ترین کلمه‌ست. من اون شور و شوق و شادی‌ای که تام هر بار موقع تعریف کردن داستان به وجود اومدن رودستر مزدا MX-5 میاتا نشون می‌داد رو خیلی خوب یادمه. اون در مورد رقابت جهانی‌ای که بین استودیوهای طراحی مزدا برگزار شد و در نهایت باعث شد طرح تام و تیم مزدا آمریکای شمالی برای ماشینی که قرار بود به بازار بیاد انتخاب بشه، حرف می‌زد. من می‌تونستم روزها و روزها بهش گوش بدم که اون داستان رو بارها و بارها تعریف می‌کنه. علاوه بر اشتیاق واضح و روحیه مثبتش، تام یه اعتماد به نفس آرومی هم داشت که به من الهام می‌داد وقتی پای برنامه‌های موتوراسپرت مزدا وسط بود، مرزها رو جابجا کنم و «هرگز از به چالش کشیدن دست نکشم». همونطور که میلیون‌ها صاحب مزدا MX-5 میاتا از تجربه رانندگی‌ای که اون ماشین رو می‌سازه لذت می‌برن، افسانه‌ای به نام تام ماتانو روی تمام وجود اون ماشین نوشته شده. از امروز به بعد، هر بار که یکی‌شون رو تو جاده ببینم، منو یاد همه صحبت‌هام با تام میندازه و اینکه چقدر عشقش به رانندگی، مخصوصاً با میاتا، واگیردار بود.»

لینک منبع